Evde Bakım Maaşı Nedir? Evde Bakım Maaşını Kimler Alabilir?

Sosyal hukuk devletini görevlerindendir yoksul, fakir ve engelli bireylerin sağlık, beslenme, barınma, giyim gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak. Özellikle engelli bireyler kendi ihtiyaçlarını karşılamada sıkıntı çekerler. Aile fertlerinin yanında yaşamını devam ettirseler dahi, sağlık harcamalarının fazla olması nedeniyle nakdi yardıma da ihtiyaç duyarlar. Bu konuda devletimiz, belli şartları sağlamak amacıyla onlar için engelli maaşının yanında evde bakım ücreti/ maaşı da bağlamıştır.

Evde bakım maaşı; ağır engelli raporu olan, beslenme temizlik, giyinme gibi temel ihtiyaçlarının tek başına karşılamayan vatandaşların almış olduğu maaştır. Maaş almaya hak kazanan vatandaşlara her ay bakım ihtiyaçlarını karşılamak için verilir. Evde bakım maaşı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde verilen maaştır.

Evde Bakım Maaşını Kimler Alabilir?

Engelli, hasta ve yaşlı vatandaşların evde bakım maaşı alabilmeleri için belli şartları taşıması gerekir. Evde bakım maaşı alabilmek için, ağır engelli raporu olan, hastalığı nedeniyle tuvalet, beslenme, giyinme, temizlik, gibi temel ihtiyaçlarını tek başına karşılayamayan tüm vatandaşlar alabilir.

Evde Bakım Maaşına Başvurmak İçin Hangi Şartlar Gerekir?

Evde bakım maaşı alabilmek için aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar;

• Hayatını başkalarının yardımına ihtiyaç duymadan devam ettirememesi,
• Ailenin her türlü gelirleri toplamının birey sayısına bölünerek, her bir bireye düşen ortalama aylık gelirin, bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden (iki bölü üç) daha az olması gerekmektedir.
• Tam teşekküllü bir devlet hastanesinden engelli raporu almak gerekmektedir.

Bu şartları taşıyan herkes evde bakım maaşı alabilir.

Hane Geliri Ölçümüne Dâhil Edilen Aile Fertleri Kimlerdir?

Yapılacak olan hane gelir testine;

• Engelli kişinin kendisi beraber aynı evde yaşayan; eşi, anne babası ve çocukları
• Çocuklarının eşleri ile evli olmayan torunları, engellinin anne- babasının anne ve babası,
• Engellinin ve eşinin evli olmayan kardeşleri, eşinin ana ve babası,
• Ayrı evde yaşasalar dahi engellinin ve eşinin, evli olmayan ve eğitim gören çocukları ile aynı durumda olan kardeşleri,
• Aynı evde yaşayan engellinin askere gitmiş olan babası, çocuğu ve kardeşi,
• Ayrı adreste yaşıyor olsa dahi etse dahi engelli üzerinde velayeti devam eden anne ve babası, dâhil edilir.
• Torun çocukları ise gelir ölçüm testinde hesaba katılmaz.

 Evde Bakım Maaşı İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?

• Bakıma muhtaç olan kişinin ve bakıcının kimlik fotokopileri,
• Devlet Hastanesinden alınan ağır engelli raporu,
• Evde bakıma muhtaç kişiye ait iki adet vesikalık fotoğraf,
• Bakıcılık yapacak kişinin eğitim durumunu gösteren belge,
• Engellinin, boşanmış anne babasına ait mahkeme kararı,
• Evde bakıma muhtaç kişinin varsa vasi atanması için mahkeme raporu gerekmektedir.
• Vasisi olan engelliler için vasi atandığına dair mahkeme kararı,
• Bakmakla yükümlü olunan kişilerin gelir ve mal durumuna ilişkin yazılı beyan ve belgeler,

Evde Bakım Maaşı ile ilgili Bilinmesi Gereken Hususlar

• Raporunun süresi bitmeden yeni rapor teslim edilmesi gerekir. Teslim edilemediği durumlarda, yetkililere haber verilmelidir. Aksi takdirde maaş kesilebilir.
• Yenilenen raporda, ağır engellilik durumu kalkarsa maaş kesilir.
• Hane geliri ile ilgili değişiklikler 1 ay içersinde yetkililere bildirilmelidir. Gelir artışı tespit edildiği zaman maaş kesilir.
• Maaş kesildikten sonra yeniden bağlanma şartları oluşursa, ilk yapıldığı gibi müracaat yapılır.
• Engelli kişi vefat ederse,15 gün içinde bildirim yapılmalıdır.
• Adres değişikliğinde bildirim yapılmalıdır.
• Evde bakıma muhtaç birden fazla kişi varsa; bir bakıma muhtaç engelli bireyden sonra gelen her bir bakıma muhtaç engelli kişi 2 kişi olarak kabul edilir .
• Ayrı olarak yaşayan eşler, boşanma gerçekleşene kadar hane üyesi sayılır. Bunların gelirleri, hane gelir tespiti yapılırken hane gelirine dâhil edilir.
• Çocuğun özel eğitime devam edenlerin bakım maaşı almasında bir engel yoktur.
• Yetkililer ev ziyaretine geldiğinde, engelli bireyin bakıcısı olmadan kaldığını tespit ederlerse, bu durumda maaşı kesilebilir.
• Bakıcı değişimi gerektiği durumlarda, değişim yapmadan önce bildirimi zorunludur.
• Tatile veya yaz döneminde birkaç aylığına ikamet edilen yerden başka bir yere gidilecekse, gitmeden önce mutlaka yetkililere bildirilmesi gerekir.
• Bakım maaşı için belli bir yaş sınırı yoktur.
• Bakıcı da ağır engelli ise, engelli yakınına bakıcı olamaz.
• Engelli maaşı alanlar, bakım maaşı da alabilir.
• Engelli maaşı alan kişinin; aylıkları, yaşlılık maaşı ve evde bakım maaşı, hane için hesaplanacak gelire dâhil edilmez.
• Gelir tespitinde, hanedeki kredi ve haciz ödemeleri hesaba katılmaz.
• Aynı hanede kalan evli olan kardeşlerin geliri hesaba katılmaz.
• Ek mesai ücretleri ve yan ödemeler, gelir tespitinde hesaba katılır.
• Özel tüketim vergisinden muaf araçların, alım ve satımı sırasında bildirim yapılır.
• Bu araçlar, evde bakım maaşının kesilmesine neden olmaz ancak, muhtaçlığın değerlendirilmesinde dikkate alınır.
• Evde bakım maaşı kesinlikle haczedilemez.
• Emekli maaşı olan engelli kişiler, yukarıda belirtilen şartları taşıması halinde bakım parası alabilir.
• Bakıma ihtiyacı olan engelli birey ile bakıcının aynı yerde kalması zorunludur. Ancak, bakacak başka kişinin bulunamaması halinde bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin olumlu kanaat getirmesi şartıyla, bakım hizmetini her gün rahatlıkla yapabilecek yakınlıktaki farklı adresteki akraba tarafından da verilebilir.

Engelli Sağlık Kurulu Raporu İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Daha önce alınan engelli raporlarında sadece engelli olup olmadığı yazılırdı. Yeni engelli raporlarında ise bunun yerine aşağıda belirtilen ifadeler yer almaktadır.

1-Özel Gereksinim Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %20 ile %39 arası engelli sayılır.

2-Hafif Düzeyde Özel Gereksinim Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %40 ile %49 arası engelli sayılır.

3-Orta Düzeyde Özel Gereksinimi Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %50 ile %59 arası engelli sayılır.

4-İleri düzeyde Özel Gereksinimi Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %60 ile %69 arası engelli sayılır.

Yukarıda belirtilen dört gruba giren engelliler evde bakım maaşı alamazlar.

5-Çok İleri Düzeyde Özel Gereksinime Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %70 ile %79 arası engelli sayılır.

6-Belirgin Düzeyde Özel Gereksinim Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %80 ile %89 arası engelli sayılır.

7-Özel Koşul Gereksinimi Olanlar: Bu rapora sahip kişiler %90  ile %99 arası engelli sayılır.

Yukarıdaki 5-6-7. maddelerdeki gruba giren engelliler, şartları taşıması halinde  evde bakım maaşı alabilirler.

Bakıcı Kimler Olabilir?

Konu ile ilgili yönetmelikte yer alan hükümlere göre göre;

• Üveyler olanlar da dâhil olmak üzere engellinin; eşi, çocukları ile çocuklarının eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin anne ve babası ile bunların anne ve babası,
• Bakıma muhtaç engellinin torunları ve torunlarının eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin kardeş ve kardeşlerinin eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin kardeşlerinin çocukları ve kardeş çocuklarının eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin eşinin; ana ve babası, kardeşleri, kardeşlerinin eşleri ile çocukları,
• Bakıma muhtaç engellinin amca ve amcalarının; eşleri, çocukları ile bu çocukların eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin hala ve halalarının; eşleri, çocukları ile bu çocukların eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin dayı ve dayılarının; eşleri, çocukları ile bu çocukların eşleri,
• Bakıma muhtaç engellinin teyze ve teyzelerinin; eşleri, çocukları ile bu çocukların eşlerinden her biri bakım maaşı alabilir.

Örnek 2022 Yılı Engelli Maaşı Hesaplama

Bir ailenin toplam aylık geliri 6000 lira olsun. Ailede toplam 3 kişi yaşadığına göre, bu ailede yaşayan engelli bir fert diğer şartları yerine getirmesi halinde evde bakım maaşı alabilir mi?

Toplam gelir, ailedeki fert sayısına bölünür. 6000/3=2000 TL.

2022 yılı net asgari ücret ise 5500 TL. Asgari ücretin 2/3 ise 5500*2=11000/3=3666 TL.

Ailede kişi başına düşen gelir 2000 TL’dir. Asgari ücretin 2/3 olan 3666 TL’den az olduğu için evde bakım ücreti alabilir. 2023 yılı için ise asgari ücret 8 bin 506,80 lira olarak belirlenmiştir. Buna göre, 2023 yılında evde bakım ücreti alabilmek için aylık net gelirin en fazla (8506,80/3)*2 = 5671,2 TL olacaktır.